وقتی حقوق مولف با عدم اجرای قانون کپی‌رایت زیر پا له می‌شود!
– عدم احترام و اجرای قانون کپی رایت یکی از مهمترین مقوله‌هایی است که زمینه نارضایتی بسیاری از فرهیختگان و نویسندگان را فراهم کرده است عدم توجه به این مهم تبعات فراوانی را نیز در جامعه خصوصا حوزه نشر به همراه داشته است، بسیاری از چاپ‌های زیر زمینی و دستفروشان کتاب توجهی به قانون کپی رایت ندارند و حقوق اولیه و اصلی مولف را به راحتی زیر پا می‌گذارند.
نگاهی به فضای مجازی نیز گویای بی توجهی و عدم رعایت حقوق قانون کپی رایت است در این شرایط است که بسیاری از نویسندگان از تولید اثر با کیفیت و نفیس دلسرد شده و محتوا‌های بی کیفیت جای آنان را می‌گیرد و در نهایت چرخه به بی علاقگی جامعه به مطالعه کتاب ختم می‌شود.
اما قانون کپی رایت بیانگر این مهم است که فقط شخصی که یک اثر را خلق کرده است می‌تواند از حقوق آن اثر استفاده کند. اشخاصی که به هر نحوی به این اثر دست پیدا می‌کنند، نمی‌توانند از این حقوق استفاده کنند.
این قانون در بسیاری از کشور‌ها به مرحله اجرا گذاشته شده است، اما در ایران توجهی به آن نمی‌شود لذا شاهد زیر پا گذاشته شدن حقوق مولفان و در نتیجه آسیب‌هایی به تولید کنندگان آثار فرهنگی هستیم در این مسیر بسیاری از نویسندگان ترجیح داده‌اند تا کار‌های تولید محتوا را کنار گذاشته و به مشاغل دیگری روی آورند و یا از تولید محتوا و انتشار آن صرف نظر کنند، نکته قابل تامل دیگر اینکه فعلا در ایران قانونی که به صورت یکپارچه برای حق قانون کپی رایت بیان کند وجود ندارد. معمولا قوانین متعددی وجود دارد که فقط برای مالکیت ادبی، هنری و حقوق مربوط به آن‌ها بوده این قوانین در لایحه جامع به صورت یکپارچه به بحث نقض کپی رایت پرداخته است.
*** معضل امروز
هومان حسن‌پور رئیس اتحادیه ناشران پیرامون حق تالیف و تکثیر غیر مجاز کتاب گفت: تکثیر غیر قانونی کتاب را باید معضل امروز عرصه ادبیات دانست، تکنولوژی جدید چاپ امکان تکثیر کتاب را در اندک زمان و در تعداد قابل توجهی فراهم کرده است، این امر زمینه را برای چاپ غیر مجاز کتب مختلف فراهم می‌کند.
وی به توصیف حق تالیف برای نویسندگان ایرانی پرداخت و افزود: در کشور ما قانون مشخص و معینی برای نویسندگان ایرانی در نظر گرفته شده هرچند این قانون قدیمی شده و نیاز به بروزرسانی دارد، اما قانون برای مولفان و نویسندگان داخل ایران وجود دارد. اما حقوق برای مترجمان کتب خارجی ماجرای متفاوتی دارد در حقیقت این افراد متن و یا محتوایی را از نویسنده‌ای خارجی برداشته و به زبان فارسی ترجمه می‌کنند بنابراین در این صورت مشمول حق کپی رایت می‌شوند، اما ما در ایران هنوز به کنوانسیون کپی رایت نپیوسته‌ایم.
***عدم بسترسازی لازم برای قانون کپی‌رایت
رئیس اتحادیه ناشران پیرامون عدم بسترسازی لازم برای قانون کپی‌رایت ابراز کرد: قانون بین المللی کپی‌رایت نیازمند زیرساخت‌ها و بستر‌هایی مشخص است ما هنوز به این کنوانسیون نپیوسته‌ایم لذا مشمول رعایت قوانین و جریمه‌های پیش‌بینی شده در قانون کپی رایت در کشور نیستیم.
وی در همین راستا افزود: برای پیوستن به کنوانسیون کپی‌رایت راه درازی را در پیش داریم و برای این منظور باید چندین کار را در کنار یکدیگر و به موازات هم انجام دهیم. قوانین ضد انحصار مطابق با قوانین کنوانسیون هنوز شکل نگرفته است به عبارتی ساز و کار‌ها برای پیوستن به این کنوانسیون هنوز مهیا نشده و چنانچه ایران به این کنوانسیون بپیوندد موظف است که حقوق مولفان بین المللی را بپردازد در عین حال ما هنوز به بازار‌های جهانی متصل نشده‌ایم و تحریم‌ها و هچنین مشکلات انتقال پول و قیمت شناور ارز، همگی سد‌های بزرگی هستند که اجازه پیوستن ما به کنوانسیون کپی رایت را نمی‌دهد.
***حق التالیف گلایه‌ای بر زمین مانده
گلدوست الگوبرداری از برخی بنیاد‌های فرهنگی موفق در دنیا را لزوم در پیش گرفتن مسیر درست برای تامین کالا‌های فکری و فرهنگی دانست و تاکید کرد: سازو کار‌های خوبی در دنیای امروز برای حمایت از نویسندگان در نظر گرفته شده است در عین حال توجه به حق التالیف برای نویسندگان و تولیدکنندگان محتوا بسیار مهم و قابل توجه است.
وی ضرروت ترمیم چرخه تولیدات فرهنگی را مورد بررسی قرار داد و تاکید کرد: باید بپذیریم که تولیدات فرهنگی یک چرخه دارد. چرخه‌ای که از مخاطب، نویسنده، ناشر، مواد اولیه گرفته و تا تیراژ کتاب را در بر می‌گیرد چراکه این عوامل زنجیروار به یکدیگر وابسته هستند لذا ترمیم این زنجیره قطعا تاثیرات بسیار ارزشمندی را با خود در بر خواهد داشت.
***معضلی به نام عدم توجه به قانون کپی‌رایت
محمدرضا آزاد نمایشنامه‌نویس و پژوهشگر تئاتر نیز در زمینه زیر به رسمیت نشناخته شدن حق کپی رایت بیان کرد: نبود قوانین مناسب و عدم توجه به قانون کپی‌رایت در جامعه امروز به یک معضل تبدیل شده که نویسندگان را نگران می‌کند. انتشار محتوای نمایشنامه‌های نوشته شده در فضای مجازی بدون قید نام نویسنده بسیار رواج یافته است، این امر پیام ناامنی برای نویسنده‌ای که با مشکلات فراوان اقدام به نگارش نمایشنامه کرده دارد.
وی ادامه داد: عدم نظارت بر فضای مجازی و بی توجهی به حق کپی رایت از سوی کاربران فضای مجازی نویسندگان را دلسرد می‌کند و حق مالکیت و ثبت اثر را برای نویسنده مخدوش می‌کند.